Beste vrienden en medeopvarenden van de Boot van Conselheiro,
Allereerst wensen we een ieder van harte een gezond, kleurrijk en vervulllend 2010.
En aan het begin van dit jaar willen we jullie graag op de hoogte brengen van de stand van zaken rondom de Zee van Conselheiro.
Zoals jullie weten heeft Mendel het afgelopen jaar benut om uit de bergen materiaal die we in de Sertão hebben verzameld een film te maken. In september werd hiervan de eerste “proefversie” vertoond. Ons doel was, te zien hoe het publiek zou reageren op de film, en hoe de vele lagen en vertellijnen die daarin een rol spelen over zouden komen.
Het verhaal speelt zich af in zowel het heden als het verleden; in dromen en in werkelijkheid; en het gaat over aan de ene kant enorme droogte, en aan de andere kant onvoorstelbare watermassa’s die een hele streek doen verdwijnen. Het bleek niet eenvoudig te zijn om deze tegenstrijdige elementen te laten samenvloeien in één enkele film, en er tegelijk voor te zorgen dat de kijker de draad niet kwijt raakt.
Uit de reacties bleek dat we op de goede weg waren maar dat er nog veel werk aan de winkel was. Wie wilde kon bij de uitgang zijn telefoonnummer achterlaten, zodat we ze later een paar vragen zouden kunnen stellen over hoe men de film hadden beleefd – hoe (on)duidelijk bepaalde dingen uit de verf kwamen, en hoe de opbouw, inhoud en spanningsboog werkten. Bijna de helft van het publiek heeft zich hiervoor opgegeven, zodat het een hele klus werd om iedereen daadwerkelijk te spreken. Deze gesprekken leverden een lange lijst punten en vraagtekens op, op basis waarvan we weer aan het werk konden gaan.
Na twee maanden was in november een nieuwe versie van de film klaar. Ook deze werd weer vertoond. De septemberversie had 2 uur geduurd, nu waren er nog 91 minuten over. Ditmaal waren de meeste mensen in de zaal voor ons onbekenden, en de reacties waren overweldigend positief.
Na nogmaals een telefonische vragenronde is nu duidelijk, hoe het met de film verder moet – wat er nog nodig is, voordat hij “helemaal af” genoemd kan worden. En ook is het nu tijd om op zoek te gaan naar een producent: iemand die de film verder kan begeleiden in zijn laatste ontwikkelingsstappen; die de geldbronnen kent die nodig zijn om deze stappen uit te voeren; en die weet, hoe de film zijn publiek kan vinden. We zoeken nu twee producenten, één in Nederland en één in Duitsland. Het is de bedoeling dat de film in de nazomer van 2010 klaar is voor distributie. Maar voordat het zover is, moet er nog het een en ander gebeuren…
Openluchtbioscoop in de Sertão
In april vertrekken we weer, om nogmaals een maand in de Sertão te zijn. Het plan is om een projector mee te nemen en rond te trekken langs de dorpen waar de filmopnamen zijn ontstaan, om de mensen de film te laten zien – ‘s avonds in de open lucht, geprojecteerd op een witte muur. We zijn heel benieuwd naar de reacties… dit wordt veruit het spannendste moment van het hele proces van het maken van de film.
Daarnaast willen we nog een aantal nieuwe opnamen maken die aan de film zullen worden toegevoegd, om de historische kant van het verhaal beter uit de verf te laten komen.
Ons plan voor een “openluchtbioscoop” dient tegelijk als een soort try-out voor onze toekomstplannen: we willen zien of het mogelijk is een langerduriger project in de Sertão te organiseren, rondom het thema droogtebestendige landbouw. Één van de grote problemen van de mensen in de Sertão is dat het heel moeilijk is te leven van wat je zelf produceert. Als je er om je heen kijkt zie je weliswaar dat alles is volgegroeid met planten en bomen die ondanks het weinige water groeien, bloeien en vrucht dragen. Maar jammer genoeg is de mens vaak vergeten hoe je de kracht van deze bestaande planten kunt gebruiken. We hebben een organisatie leren kennen die samen met kleine boeren onderzoekt hoe je met weinig water en eenvoudige middelen het land toch op een rendabele wijze kunt verbouwen – bv., door nieuwe irrigatietechnieken die met weinig water heel effectief zijn, en soorten bonen of maïs die bijna zonder water kunnen leven. Een fascinerend project waarvan we geloven dat het de mensen daar ook echt iets brengt.
Maar het is soms moeilijk om gewoonten te veranderen – dat kennen we van onszelf maar al te goed. Veel boeren staan nogal skeptisch tegenover zo’n project, omdat ze “nieuwe gewoonten” wantrouwen, en ook omdat de mensen die deze mogelijkheden propageren vaak van buiten komen. We ontmoetten een boer die als enige in zijn dorp deelneemt aan dit project. Hij liet ons zien hoeveel werk het is en hoeveel meer planning er nodig is – maar ook, dat hij als enige in zijn dorp echt van zijn eigen werk kan leven. En omdat het hem lukt hoeft zijn zoon niet weg te trekken naar de grote stad. In de stad zou hij enkel één van miljoenen sloppenwijkbewoners worden – die het liefst thuis waren gebleven als dat had gekund…
Ons idee is om samen met boeren die aan dit project deelnemen een serie korte films te maken. Daarin kunnen zij laten zien wat ze anders doen, en waarom; hoe ze ertoe gekomen zijn hun twijfel en wantrouwen te overwinnen, en wat het hen heeft opgeleverd. Deze films kunnen dan in alle dorpen worden vertoond, als openluchtbioscoop, zodat het publiek deze “nieuwe” mogelijkheden leert kennen via mensen zoals zij, die leven zoals zij.
We willen onze reis in april gebruiken om uit te vinden of dit idee daadwerkelijk in de praktijk zou kunnen functioneren.
Tot slot
Natuurlijk zullen we jullie op de hoogte houden van alle ontwikkelingen. We wensen iedereen nog een mooie dag, en geniet van de winter! Hartelijke groeten,
Mendel & Susanne
